Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2023 στις 20.00
Ελεύθερες προβολές στο Άλσος Παγκρατίου: Όταν η ουτοπία πήγαινε σχολείο 1919-1939
Όταν η ουτοπία πήγαινε σχολείο 1919-1939, 2016, 90'
Τετάρτη 11 Οκτωβρίου στις 20:00
Σκηνοθεσία: Joanna Grudzińska
Στον απόηχο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, σε μια Ευρώπη που έχει τραυματιστεί, οι εκπαιδευτικοί πιστεύουν ότι ένας κόσμος χωρίς βία είναι εφικτός. Στη Γαλλία, την Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία, την ΕΣΣΔ, την Ιταλία, προσωπικότητες όπως η Maria Montessori, ο Célestin Freinet, ο Ovide Decroly ή ο Alexander Neill θα αλλάξουν βαθιά τον τρόπο σκέψης της εκπαίδευσης, τοποθετώντας το παιδί στην καρδιά της διδασκαλίας. Πηγαίνοντας κόντρα στις πληγωμένες και σκληρωτικές κοινωνίες τους, προσπαθούν με κάθε τρόπο να εφεύρουν ένα άλλο σχολείο. Ένας Ελβετός εκπαιδευτικός, ο Adolphe Ferrière, τους έφερε κοντά σε ένα κίνημα του οποίου θα ήταν το κέντρο: τη Διεθνή Ένωση Νέας Εκπαίδευσης, που δημιουργήθηκε με βάση το πρότυπο της Κοινωνίας των Εθνών. Είκοσι χρόνια αργότερα, η άνοδος του ολοκληρωτισμού ήρθε να καταστρέψει τις συμμαχίες και να σφραγίσει μεμονωμένες μοίρες: το όνειρο κατέρρευσε, στα πρόθυρα ενός νέου πολέμου. Βασισμένη σε σπάνια αρχεία, η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός αγώνα για την ανθρώπινη πρόοδο, που διεξάγεται από ασυνήθιστους άνδρες και γυναίκες. Αυτή η ουτοπία που επιτεύχθηκε για κάποιο χρονικό διάστημα θα έχει συμβάλει αποφασιστικά στη διαμόρφωση εκπαιδευτικών θεωριών και πρακτικών και, επειδή η εκπαίδευση παραμένει στο επίκεντρο κάθε κοινωνικού και πολιτικού εγχειρήματος, η ιστορία τους αντηχεί περισσότερο από ποτέ σήμερα, ανάμεσα στους τοίχους των σχολείων μας.
Τι συμβαίνει με το δημόσιο σχολείο;
Αυτό που συμβαίνει είναι ότι εξελίσσεται, με ιδιαίτερη ένταση και μεθοδικότητα, το σχέδιο της περαιτέρω διάλυσής του και της μετατροπής του σε μια μηχανή αναπαραγωγής ανισοτήτων, και διακρίσεων σε βάρος των λαϊκών τάξεων, συντηρητισμού, ανταγωνισμού και διαρκούς άγχους για τα παιδιά. Με συστηματικότητα, ειδικά τα τελευταία 4 χρόνια, έχει δημιουργηθεί το νομοθετικό πλαίσιο με τους αντιεκπαιδευτικούς νόμους για αξιολόγηση α) σχολείων, β) εκπαιδευτικών και γ) μαθητών ενώ ανακοινώνεται ήδη το δεύτερο στάδιο του σχεδίου με τη δυνατότητα επιλογής σχολείου από τους γονείς. Η τρίπτυχη αυτή αξιολόγηση είναι αντιγραφή των εκπαιδευτικών συστημάτων διεθνώς που οδήγησαν το δημόσιο σχολείο σε υποβάθμιση μέσω της στοχοποίησης των εκπαιδευτικών, την όξυνση των μορφωτικών και κοινωνικών ανισοτήτων (σχολεία ελίτ και σχολεία γκέτο βλ. Αμερική, Αγγλία, Αυστραλία κλπ) και την άνθιση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας (ιδιωτική χρηματοδότηση, επιλογή εκπαιδευτικών από όσους τα χρηματοδοτούν, επιλογή μαθητών από τα σχολεία με βάση οικονομικά κριτήρια των γονιών και βαθμολογία των μαθητών κλπ), δηλαδή σε ένα δημόσιο σχολείο για τους πληβείους των λαϊκών τάξεων, υποχρηματοδοτούμενο, χωρίς επαρκές εκπαιδευτικό προσωπικό και εποπτικά μέσα, χωρίς ασφάλεια για τα παιδιά και με εγχειρίδια που θα τα πληρώνουν οι γονείς) ενώ στα άλλα θα πηγαίνουν τα παιδιά των ελίτ. Η αξιοκρατία είναι το φτηνό ιδεολόγημα για να ωραιοποιηθεί αυτή η αξιολόγηση και να αποσπάσει την κοινωνική συναίνεση, συναίνεση που σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει να δώσουμε.
Το αντίθετο, ακριβώς: πρέπει να αντισταθούμε με κάθε τρόπο για να αποτρέψουμε την περαιτέρω διάλυση της δημόσιας εκπαίδευσης και του σχολείου της γειτονιάς. Να αγωνιστούμε για τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών και το κάθε παιδί θα πηγαίνει στο σχολείο της γειτονιάς του. Να αναιρέσουμε στην πράξη όλες τις πτυχές αυτής της αντιεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που επιβάλλει την διευθυντική αυθαιρεσία, που συντηρητικοποιεί το όποιο περιεχόμενο της δήθεν μόρφωσης που παρέχεται, που οξύνει τις ανισότητες και συνθλίβει την προσωπικότητα των παιδιών. Να αντισταθούμε στην διάχυση της βίας και του εκφασισμού στα σχολεία που είναι απευθείας συνέπεια των αντιδραστικών αυτών πολιτικών.
Και πάνω απ' όλα, να ονειρευτούμε! Να φανταστούμε και να συζητήσουμε για το σχολείο της ελευθερίας, της δημιουργίας και της χαράς, της χειραφέτησης ολόκληρης της σχολικής κοινότητας, της κοινωνίας συνολικά!
Συνέλευση Άλσους Παγκρατίου alsospagkratiou.wordpress.com