Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025 στις 21.00
Ελεύθερες προβολές στο Άλσος Παγκρατίου: Ο Ηλίθιος
Τετάρτη 18 Ιουνίου, 21:00
«Ο ηλίθιος» (Durak), 2024, 116′
Σκηνοθεσία: Γιούρι Μπίκοφ
Πρωταγωνιστούν: Αρτιόμ Μπίστροφ, Ναταλία Σούρκοβα, Μπόρις Νεβζόροφ
Πανοραμική, με καφκικά στοιχεία, ακτινογραφία της σύγχρονης μετακομμουνιστικής πραγματικότητας στη Ρωσία, που αφηγείται την απρόβλεπτη περιπέτεια του Ντίμα, ενός τίμιου και ιδεαλιστή υδραυλικού, που τις ελεύθερες ώρες του διαβάζει, αν και παντρεμένος με ένα μικρό παιδί, για να πάρει δίπλωμα μηχανικού. Ο Ντίμα, όπως ο πρίγκιπας Μίσκιν του Ντοστογιέφσκι, είναι ένας αγνός ιδεολόγος που υπερασπίζεται την αλήθεια σε έναν κόσμο εθισμένο στο ψέμα, στην απάτη και στη συγκάλυψη. Τη Ρωσία του Πούτιν ο Μπίκοφ την παραλληλίζει με μια σαθρή ως τα θεμέλιά της κατασκευή, γεμάτη αδιάφορους, συμφεροντολόγους και βίαιους ενοίκους, αφοσιωμένους αποκλειστικά στην καθημερινή τους επιβίωση. Οι προύχοντες, νοιάζονται απλώς για κάτι παραπάνω: τον πρόσκαιρο πλουτισμό τους. Ανάμεσα σ' αυτές τις συμπληγάδες, ο Ντίμα συμπεριφέρεται σαν ένας αδιόρθωτος ηλίθιος, επιμένοντας μέχρι τέλους στο ηθικό και στο δίκαιο.
Συνέλευση Άλσους Παγκρατίου _ alsospagratiou.wordpress.com
Στο πλαίσιο του αφιερώματος: Φάσεις και αντιφάσεις του προλεταριάτου
Να είναι κάποια προλετάρια είναι το υποκειμενικό βίωμα μια αντικειμενικής
κατάστασης. Σημαίνει να είναι υποκείμενο της βασικής σχέσης εκμετάλλευσης
στην εποχή του κεφαλαίου (μισθωτή εργασία λέγεται, να ξεζουμίζουν εκβιαστικά τα
αφεντικά τον χρόνο και τη δημιουργικότητά της ίσα για να επιβιώνει και όχι να ζει)
και να το ξέρει.
Θεωρητικά αυτή η συνθήκη θα έπρεπε να ενώνει όσες/όσους την υφίστανται με
σκοπό το σπάσιμο της εκμετάλλευσης και τη χειραφέτησή τους. Και όμως, η
αντιφατικότητα της προλεταριακής συνθήκης ξεκινά ακριβώς από αυτό που θα
έπρεπε να ενώνει τους προλετάριους: είναι σε αδυσώπητο ανταγωνισμό για την
πώληση της εργατικής τους δύναμης. Μακράν του να είναι μια ομοιογενής τάξη, με
κοινά συμφέροντα και βιώματα, το προλεταριάτο είναι ένα "καλειδοσκόπιο"
αντιφάσεων και διαφορών. Όχι φανταστικών. Πραγματικών, πολύ υλικών. Ενότητα
στον διαχωρισμό, αυτή είναι η μορφή με την οποία υπάρχει το προλεταριάτο,
ειδικά σήμερα.
Ο πιο άμεσος τρόπος που βιώνεται η αντιφατικότητα της προλεταριακής συνθήκης
είναι ότι δεν την αντιλαμβανόμαστε καν οι ίδιοι/ίδιες, δεν τη βλέπουμε εντός μας ή
μπροστά μας. Ποιοι/ες είναι το προλεταριάτο, αναρωτιόμαστε διαρκώς. Όμως,
ακόμα και αν ξέρουμε ποιο είναι το προλεταριάτο, έρχεται η άλλη θεμελιώδης
ψευδαίσθηση να μας χωρίσει και πάλι: ότι είμαστε στην ίδια μεριά με τους
εκμεταλλευτές μας, ότι έχουμε "κοινά" συμφέροντα. Άσε που θέλουμε να
απολαμβάνουμε και λίγο από το "καπιταλιστικό όνειρο": λίγο ιδιοκτήτες, να πατάμε
λίγο τους πιο αδύναμους, να έχουμε λίγη από τη "χλιδή για τις μάζες".
Μάλιστα, αυτή η ψευδαίσθηση, ενισχυμένη από ένα σωρό άλλους διαχωρισμούς,
φυλή, φύλο, έθνος, Θεός, φτάνει στην ακραία μορφή της αντίφασης, τον πόλεμο
εντός του προλεταριάτου: κομμάτια του να αλληλοεξοντώνονται για "του αφέντη το
φαΐ", φαινομενικά για την "πατρίδα", τον "Θεό", την "ελευθερία", ελπίζοντας ότι θα
περισσέψει κάνα ξεροκόμματο.
Επειδή δεν θέλουμε να σφαχτούμε μεταξύ μας, αν δεν μας εξοντώσει πιο πριν η
δουλειά, θέλουμε να καταλάβουμε αυτές τις αντιφάσεις για να τις κάνουμε αγώνες
ενάντια στην αυτοκαταστροφή μας, ενάντια στον πόλεμο που έχει κηρύξει το
κεφάλαιο στη ζωή την ίδια.
Είναι δύσκολο να συνειδητοποιούμε ότι η ενότητά μας δεν εξασφαλίζεται πια από
τις όποιες ιδεολογικές βεβαιότητες. Αν, όμως, αυτό που μας ενώνει είναι αυτό που
μας χωρίζει, το κεφάλαιο και ο κόσμος του, τότε το ρεαλιστικό για να ενωθούμε
είναι να παλέψουμε να τα καταργήσουμε.