Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2017 στις 19.00
Στο Φως του Φεγγαριού (Σκολιμόφσκι, 1982)
Στο φως του φεγγαριού (1982)
Η ταινία «Στο φως του φεγγαριού» (πρωτότυπος τίτλος «Moonlighting») του Γέρζυ Σκολιμόφσκι (1938-), που προβλήθηκε το Μάη του 1982 στο φεστιβάλ των Καννών, είναι το πρώτο κι εν θερμώ καλλιτεχνικό σχόλιο για την επιβολή του στρατιωτικού νόμου στην Πολωνία, στις 13 Δεκεμβρίου 1981 - την ύστατη απόπειρα του στρατηγού, υπουργού Άμυνας και πρωθυπουργού Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι να αντιμετωπίσει το κλίμα ανταρσίας, που απ' το καλοκαίρι του 1980 είχε αναπτυχθεί γύρω απ' τον αντιπολιτευτικό πόλο του «ανεξάρτητου αυτοδιοικούμενου συνδικάτου Αλληλεγγύη» (Solidarność).
[ένα κλίμα που δεν ήταν η πρώτη φορά που είχε διαπεράσει την πολιτική σκηνή της χώρας: εργατική εξέγερση τον Ιούνη στο Πόζναν και «πολωνικός Οκτώβρης» το 1956/ φοιτητικός ξεσηκωμός στη Βαρσοβία, την Κρακοβία κι αλλού το Μάρτη του '68/ απεργιακές κινητοποιήσεις κι εργατικές εξεγέρσεις στις περιοχές γύρω απ' τη Βαλτική θάλασσα (Γκντανσκ, Γκντύνια, Στεττίνο, κτλ) που επεκτείνονται και σε άλλες περιοχές (Λοτζ, κτλ) απ' το Δεκέμβρη του 1970 μέχρι το Φλεβάρη του 1971/ ισχυρό απεργιακό κύμα σε σημείο ανοιχτής εξέγερσης σε πόλεις κοντά στη Βαρσοβία (Ράντομ, Ούρσους) τον Ιούνη του 1976/ ξέσπασμα απεργιών σε αρκετές πόλεις (Ούρσους, Λούμπλιν, Πόζναν, κτλ) τον Ιούλη του 1980, κορύφωσή τους στις περιοχές της Βαλτικής τον Αύγουστο του '80 -όπου ιδρύεται η «Αλληλεγγύη»- και συνέχισή τους στις περισσότερες περιοχές της χώρας καθ' όλο το διάστημα μέχρι το Δεκέμβρη του 1981/].
Χωρίς να ασχολείται ευθέως με το πολυτάραχο «πολωνικό ζήτημα», η συγκεκριμένη ταινία του Σκολιμόφσκι (ο οποίος εκείνη την εποχή βρισκόταν εγκατεστημένος στην Αγγλία πάνω από μια δεκαετία) μεταφέρει ένα κομμάτι του ζητήματος στη βρετανική πρωτεύουσα, κινηματογραφώντας σε γκρίζο φόντο τις («ανατολικού» ή «δυτικού») μορφές υποδούλωσης της ζωής των καθημερινών ανθρώπων.
Αφηγηματικός άξονας της ταινίας είναι η άφιξη στο Λονδίνο στις 5/12/1981 ενός τετραμελούς συνεργείου πολωνών εργατών, με εργολάβο το Νόβακ (ερμηνεία Τ. Άιρονς), ο οποίος είναι ο μόνος που γνωρίζει την αγγλική γλώσσα. Αποστολή των εργατών είναι να δουλέψουν «μαύρα» για λογαριασμό του πολωνού αφεντικού τους (ερμηνεία Γ. Σκολιμόφσκι), που παραγγέλνει να του ετοιμάσουν ένα σπίτι σε μια συνοικία στο Βόρειο Λονδίνο.
Η συμφωνία βολεύει αμφοτέρους: αφενός, το αφεντικό πληρώνει τέσσερις φορές χαμηλότερα απ' όσα αν προσλάμβανε ντόπιο εργατικό δυναμικό, αφετέρου οι εργάτες είναι ευχαριστημένοι στην προοπτική του να κερδίσουν σε μικρό χρονικό διάστημα όσα χρήματα θα έβγαζαν στην πατρίδα τους μέσα σ' ένα χρόνο. Αν μάλιστα ολοκληρώσουν τις εργασίες τους μέσα σ' ένα μήνα, προτού λήξει η τουριστική βίζα τους, πρόκειται να λάβουν έξτρα πριμ σε βρετανικό νόμισμα, σκληρό δηλαδή συνάλλαγμα. Οπότε το κίνητρο να επιστρέψουν στις οικογένειές τους με κομπόδεμα που θα τους ξελασπώσει κάπως απ' τη δυσμενή οικονομική κατάστασή τους, είναι τέτοιο που εξευγενίζει την σκληρή κι ασταμάτητη εργασία σε επισφαλείς συνθήκες.
Πόσο άραγε ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί οι σχέσεις των προσώπων που βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση, προσδιοριζόμενη απ' τον πιεστικό χρόνο της προθεσμίας των εργασιών και τον ασφυκτικό εγκλεισμό στο υπό επισκευή διαμέρισμα, αλλά κι απ' την προσαρμογή στο τυπικό -αλλά ανεξερεύνητο γι' αυτούς- αγγλικό περιβάλλον της αφθονίας των σουπερμάρκετ και της γεμάτης καχυποψία κι υπονοούμενα ευγένειας;
Πόσο άραγε καταφέρνει ο Νόβακ να διαχειριστεί τη επαφή του συνεργείου με τον έξω κόσμο και πόσο αντέχουν τα κόλπα επιβίωσης μέσα στους αδυσώπητους νόμους της καπιταλιστικής οικονομίας, στα πρώτα θατσερικά χρόνια του νεοφιλελευθερισμού;
Και πόσο άραγε μπορεί να κλονίσει την καρτερική εργασία των πολωνών εργατών η αγωνία απ' τα τανκς στους δρόμους της Βαρσοβίας, πόσο δηλαδή πολιορκεί το βουβό μόχθο αυτών των ανθρώπινων μηχανών η απειλή της ιστορικής αναγκαιότητας και πόσο, γενικότερα, αποσταθεροποιούν την ύπαρξή μας όσα δεν είμαστε σε θέση να ελέγξουμε;
πηγή : http://laikhvivliot.blogspot.gr
πηγή : email που λάβαμε στις 11 Δεκέμβριος 09h