Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018 στις 19.00

Προβολή ταινίας: Παρ' όλα αυτά! (Καρλ Λήμπκνεχτ)

Τετάρτη 31 Γενάρη - 7μ.μ. - προβολή ταινίας

Παρ' όλα αυτά!

(Καρλ Λήμπκνεχτ)

Γερμανικός τίτλος: Trotz alledem! Ein film uber Karl Liebknecht

Η ταινία που γύρισε το 1972 ο ανατολικογερμανός Γκούντερ Ράις (1927-2014) είναι η τρίτη από τις τέσσερις συνολικά ταινίες του σκηνοθέτη που αναφέρονται στην ιστορική περίοδο του Α' παγκοσμίου πολέμου και του επαναστατικού κύματος που ακολούθησε στη Ρωσία και τη Γερμανία. Και πιο συγκεκριμένα, είναι η δεύτερη ταινία που καταγράφει αυτά τα ιστορικά γεγονότα μέσα από τις απόψεις και τη ζωή του Καρλ Λήμπκνεχτ (13/8/1871-15/1/1919). Και στις δυο ταινίες (με απόσταση 7 χρόνων), διατηρήθηκαν οι ίδιοι ηθοποιοί στην ερμηνεία των περισσότερων ρόλων και βασίστηκαν σε γραπτά του Μίκαελ Τσένσο-Χελ (1902-1980). (1)

Ο τίτλος της ταινίας είναι κι ο τίτλος του τελευταίου άρθρου που έγραψε ο Λήμπκνεχτ προτού δολοφονηθεί μαζί με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ (5/3/1871-15/1/1919) από τα παρακρατικά-παραστρατιωτικά σώματα των Φράικορπς. Στην ελληνική απόδοση της ταινίας, τόσο στην πρώτη προβολή της (στα πλαίσια της εβδομάδας κινηματογράφου της ΛΔΓ τον Απρίλη του 1975) όσο και σε κατοπινούς υποτιτλισμούς της, έχουν αποδοθεί -στον τίτλο ή στον υπότιτλο- τα ονόματα και των δύο επαναστατών, αλλά βασικός δραματουργικός άξονας της ταινίας (καθώς φαίνεται κι απ' τον γερμανικό υπότιτλο) είναι η ζωή του Λήμπκνεχτ, και πιο συγκεκριμένα οι τελευταίοι και εντονότατοι μήνες της ζωής του κατά το ξέσπασμα του επαναστατικού ξεσηκωμού στη Γερμανία.

Κι ενώ η πρώτη ταινία παρακολουθεί τη διαδρομή του Λήμπκνεχτ απ' την κήρυξη του Α' παγκοσμίου πολέμου τον Αύγουστο του 1914 μέχρι τη φυλάκισή του, τέλη Ιούνη του 1916,(2) η συγκεκριμένη ταινία αρχίζει την αφήγησή της με την αποφυλάκισή του, τέλη Οκτώβρη του 1918.(3)

----------------------------------

(1) Με βάση γραπτά του Τσένσο-Χελ, στα μέσα της δεκαετίας του '50, σε σκηνοθεσία Κουρτ Μέτσιγκ (1911-2012), γυρίστηκε άλλη μια διλογία πάνω στη ζωή και τη δράση ενός άλλου συμμετέχοντα στο πολύχρονο επαναστατικό κύμα στη Γερμανία, του Ερνστ Τέλμαν (1886-1944).

(2) Κυριότερα σημεία αποτελούν η αντίρρηση του Λήμπκνεχτ και των υπόλοιπων συντρόφων του της αριστερής πτέρυγας του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SPD) στον πόλεμο κι άρα και στην κυρίαρχη, δεξιά πτέρυγα του SPD (Έμπερτ, Σάιντμαν, Νόσκε, κτλ) που υποστήριζε με σοσιαλίζουσα ρητορεία τη συμμετοχή της Γερμανίας στον πόλεμο. Αντίρρηση που οδήγησε στη συγκρότηση της ομάδας «Διεθνής» που αργότερα μετονομάστηκε σε «Σπάρτακος», σε κάλεσμα της οποίας πραγματοποιήθηκε αντιπολεμική-αντικυβερνητική διαδήλωση την πρωτομαγιά του 1916 με συμμετοχή χιλιάδων εργατών και νεολαίων· όπου τη στιγμή που ξεκινούσε την ομιλία του, συνελήφθη ο Λήμπκνεχτ και μετά από δίκη φυλακίστηκε.

(3) Εκείνη την εποχή, 4 χρόνια και 2 μήνες μετά την έναρξη του μεγάλου πολέμου, η στρατιωτική ηγεσία της Γερμανίας, όντας σίγουρη πλέον ότι δεν ήταν δυνατόν να κερδηθεί ο πόλεμος μετά την αποτυχημένη επίθεση στο γαλλικό μέτωπο των προηγούμενων μηνών, προσανατολιζόταν σε ένα τρόπο διεξαγωγής διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου που να μην φέρει το πολιτικο-οικονομικό καθεστώς σε αναπόδραστο αδιέξοδο, μιας και συμπτώματα του επαναστατικού ξεσηκωμού που αμφισβητούσε τα θεμέλια όχι μόνο της αυτοκρατορικής αλλά και συνολικότερα της καπιταλιστικής εξουσίας, είχαν ήδη διαφανεί απ' το πρώτο μισό του 1918.

Προκειμένου λοιπόν να αποφευχθεί μια κοινωνική αναταραχή κι επαναστατική καταιγίδα που να θέσει σε κίνδυνο τον πυρήνα και την ουσία της παλιάς ταξικής κυριαρχίας, ήδη απ' τις αρχές του Οκτώβρη του 1918, αυτοκρατορικοί, στρατιωτικοί και βιομηχανικοί κύκλοι βρίσκονται αναγκασμένοι να τολμήσουν το άλμα της αναδιάρθρωσης του μηχανισμού της εξουσίας προς την αστική δημοκρατία, βάζοντας το εθνικό σύνταγμα σε τροχιά κοινοβουλευτικοποίησης κι ανοίγοντας βαλβίδες ασφαλείας με την προσχώρηση στον κυβερνητικό συνασπισμό ενός εταίρου με ερείσματα στα εργατικά και στρατιωτικά στρώματα: της ηγεσίας του SPD. Της δεξιάς πτέρυγας δηλαδή του κόμματος, η οποία καθ' όλη διάρκεια του πολέμου -συμβάλλοντας στο πιο βαθύ κατρακύλισμα αυτού του πάλαι ποτέ σκεπτόμενου εγκεφάλου και οργανωτικού πυρήνα της εργατικής τάξης- είχε δώσει τα διαπιστευτήρια της προς τις άρχουσες τάξεις για την προθυμία με την οποία υπερασπίζει τις δεδομένες σχέσεις εξουσίας.

Όμως δεν θα αργήσει να σημάνει ο πρώτος ξεσηκωμός (τέλη Οκτώβρη-αρχές Νοέμβρη: ανταρσία ναυτών κι εξέγερση στο Κίελο, όπου η εξουσία στην πόλη ασκούνταν από συμβούλια ναυτών κι εργατών), που θα λειτουργήσει ως σπίθα στο μπαρούτι της επαναστατικής έκρηξης σε πολλές γερμανικές πόλεις. Στην πρωτεύουσα, στο Βερολίνο, χιλιάδες εργάτες πραγματοποιούν έφοδο σε πολλά κυβερνητικά κτίρια, ανάμεσά τους το αυτοκρατορικό παλάτι και το αρχηγείο της αστυνομίας. Ήταν τέτοια η πίεση για ριζική ανασυγκρότηση των κοινωνικο-πολιτικών σχέσεων όπου τα συλλογικά όργανα των επαναστατημένων τείνανε να αναδειχθούν σε κυρίαρχη κοινωνική δύναμη.

Εν τω μεταξύ, ο παλιός αυτοκρατορικός μηχανισμός αναθέτει το αξίωμα του καγκελαρίου του ράιχ στον σοσιαλδημοκράτη ηγέτη Έμπερτ, που μισούσε σαν αμαρτία κάθε επαναστατική απόπειρα του προλεταριάτου να αρπάξει το πηδάλιο της κοινωνικής ζωής και να πάρει στα χέρια του τα ίδια του τα πεπρωμένα. Η δεξιά πτέρυγα του SPD -σε πρόσκαιρη σύμπλευση με τη κεντρώα πτέρυγα του κόμματος αλλά σε αγαστή συνεργασία με τη στρατιωτική ηγεσία- αφού έκανε ό,τι μπορούσε για να προλάβει γεγονότα ανταρσίας και προσπάθειες για την εγκαθίδρυση δομών εξουσίας «από τα κάτω», σ' αυτή τη φάση επεδίωξε να καρπωθεί ολοκληρωτικά την επαναστατική δυναμική. Δηλαδή να τρυπώσει και να αναρριχηθεί στις σημαντικές θέσεις των υπαρκτών πλέον επαναστατικών οργάνων, προκειμένου να κερδίσει τον έλεγχο τους, και στη συνέχεια -εκτροχιάζοντας και παραγκωνίζοντας κάθε προγραμματική διεκδίκηση που θέλει να αλλάξει την κοινωνία συθέμελα- να παραλύσει τις πρωτοβουλίες των μαζών και να στήσει εμπόδια στην αναγνώριση των πολύπλοκων μετώπων του επαναστατικού αγώνα.

Το γεγονός πάντως ότι μια κυβέρνηση που απέβλεπε στο να διατηρήσει άθικτη τη δομή του καπιταλιστικού συστήματος από τις διαθέσεις των επαναστατημένων δυνάμεων, εξαρτιόταν συνάμα απ' τις διαθέσεις αυτές, διαμόρφωσε ένα πρωτόγνωρο κι ιδιαίτερα ασταθή συσχετισμό κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, όπου παρέμενε σε εκκρεμότητα το ζήτημα της εξουσίας και του επαναστατικού διακυβεύματος.

Υπ' αυτές τις συνθήκες, η σοσιαλδημοκρατική ηγεσία ήταν υποχρεωμένη να περάσει απ' το στάδιο της δημαγωγικής φάσης (όπου στην προσπάθειά της να δώσει την εντύπωση στους επαναστατημένους εργάτες, στρατιώτες, ναύτες ότι βρισκόταν στο πλευρό τους κι ότι υποκλίνεται στη θέλησή τους, συνήθιζε να εφαρμόζει μια πονηρή κι ύπουλη τακτική καλυμμένου αντεπαναστατικού χαρακτήρα, καμουφλαρισμένη με νεφελώδεις φραστικές ακροβασίες, πολιτικάντικους ελιγμούς και παρηγορητικές υποσχέσεις για τη σοσιαλιστική προοπτική, που επεδίωκαν να σκορπίσουν σύγχυση και να καταπραΰνουν την οργή των επαναστατημένων, λειτουργώντας ως πυροσβεστικό όργανο για το σβήσιμο της κοινωνικής αναστάτωσης και τη συντονισμένη επιστροφή στην καπιταλιστική ομαλότητα) στο στάδιο της ανοιχτά κατασταλτικής φάσης (όπου με ιδιαίτερο ζήλο προς την αποκατάσταση της διαταραχθείσας τάξης του παλιού κόσμου, φάνηκε αποφασισμένη να εφαρμόσει μια απροκάλυπτα αντεπαναστατική τακτική ωμού τσακίσματος κι αιματηρής εξόντωσης κάθε επαναστατικής απόπειρας, λειτουργώντας ως έσχατο οχυρό στη μάχη του καπιταλιστικού κόσμου με την επαναστατική δράση).

Παρ' όλα αυτά, παρ' όλες τις ήττες στο στρατόπεδο των επαναστατημένων, δεν επήλθε αποθάρρυνση κι αποσύνθεση της επαναστατικής ορμής αλλά αντλήθηκε πείρα και δύναμη, καρποφορώντας τους επόμενους βηματισμούς της προλεταριακής εφόδου στον ουρανό…

επικοινωνία : http://laikhvivliot.blogspot.gr/
πηγή : email που λάβαμε στις 29 Ιανουάριος 02h